Milletvekili Öz, Atatürk'ün Erzurum'a Gelişinin 105. Yılını Unutmadı

Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurum’a gelişinin 105. yıldönümü unutulmadı. Mecliste konuşan AK Parti Erzurum Milletvekili Mehmet Emin Öz, tarihi kongreyi hatırlatarak, o günleri tekrar anlattı.

Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının, 3 Temmuz'da Erzurum'a geldiğini kaydeden Öz, sözlerine şöyle devam etti;

"Sayın Başkan, Değerli Milletvekilleri

Mustafa Kemal ve Arkadaşlarının Erzurum’a gelişi Erzurum kongresinin yapılışıyla ilgili söz almış bulunmaktayım. 
Bu vesile ile aziz milletimizi ve Gazi meclisimizi saygı ile selamlıyorum. 
Arazi yangınlarında Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum. 

Yine bu yangınlarda yaralanan vatandaşlarımıza da acil geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
Akşam oynanacak olan 2024 Avrupa Futbol Şampiyonasında Milli Takımımıza Başarılar Diliyorum.

Sayın Başkan, Değerli Milletvekilleri.

Erzurum Kongresi: 23 Temmuz- 7 Ağustos 1919
1. I. Dünya Savaşı yenilgiyle bitti.
2. 30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi
3. Mondros Mütarekesi’ne göre (7. ve 24. Maddelere) işgallerin başlaması.
4. İzmir’in işgali: 15 Mayıs 1919
5. Mustafa Kemal Paşa ve Arkadaşlarının Samsun’a çıkışı.
      a) Havza
      b) Amasya tamimi ve tam olarak milli mücadelenin başlaması. (22. Haziran 1919)
6. Erzurum’a varış: 03.Temmuz 1919
   - Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Şubesi ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti Paris barış Konferansı'ndan sonra 

Erzurum'da (16 Ocak 1919) Ermeni, Trabzon ve civarında bir Pontus devletleri kurmak için harekete geçilmiştir.
O nedenle 10 Temmuz 1919'da Erzurum'da bu iki cemiyet bir kongre kararı aldılar. Mustafa kemal bunun üzerine geldi. Kongre 23 Temmuz 1919'da toplandı. (1908 devriminin yıldönümü)

7. Kongre, 30 Ekim 1918'de teslim olduğu sırada imparatorluğun kontrolü altında bulunan toprakların bölünmezliğine ilişkin bir deklarasyon ve tüm Müslümanlara, Ermeni ve Rum ayrılıkçılığına karşı kendilerini savunma çağrısı ile sonuçlanmıştı.

8.Kongre niye Erzurum'da yapıldı?
Erzurum Şehri:
1071 Malazgirt ile Saltuk oğullarına ikta verildi. Çaldıran Savaşından sonra (23 Ağustos 1514) Osmanlı idaresine geçti.
Evliya Çelebi burada gümrük memuru olarak çalıştı.

İstanbul, İzmir’den sonra 3.gümrük Erzurum'du. 1829 Rus işgali öncesi 130 bin nüfusu olan Erzurum ticaret ve ilim şehriydi. 

-    1829- Rus işgali
-    1878- 93 Harbi
-    1916- Rus işgali 

O günleri A Hamdi Tanpınar Beş Şehir isimli eserinde şöyle anlatıyor:
"Bu sefer geldiğim Erzurum başka bir Erzurum’du. Fakat dört kapılı şehrin kendisi yoktu. Denilebilir ki, asırlarca gururunu yapan ve topluluk hayatıyla istikamet veren serhat şehri ruhundan başka ortada pek az şey kalmıştı. Bu yıkılış, Erzurum’da ilk defa mı oluyordu? 1828 mağlubiyeti 1876 felaketi ve Daha önce birçok isyanlar muhakkak ki buraları gene sarsmıştı. 1.sinde 132 bin olan nüfus 100 bine inmişti. 2.sinde şehir kökünden sarsılmıştı fakat bu seferki yıkılış çok başka bir şeydi. Bu sefer ölüm, geride kendinden başka hiçbir canlı şey koymamak ister gibi Şehre sardırılmıştı. Gerçekten kendi malı olan uçsuz bucaksız bir mezarlığın bir ucundaki küçük bir şehir iskeleti, artık sadece bir harabeyi çevreleyen birkaç kapı adıyla birkaç bozuk yol bırakarak çekilip gitmişti.
Bu, eski ressamların tasvir etmekten hoşlandıkları şekilde, ölümün zaferi idi. Bu sefer nüfus 8000 bine düşmüştü. 
Şimdi bölgede bir Ermeni devleti bir de Pontus Rum devleti kurulmak isteniyordu. İşte bu kongre bu şartlarda 56 delege ile toplandı.
Erzurum: 24  
Van: 2  
Bitlis: 3                                    toplam: 56 delege 
Sivas: 10  
Trabzon: 17  
Bu 56 delege ve Erzurum halkının Kongrenin arkasındaki duruşu bana 2. Dünya Savaşında bir başbakanının kraliyet pilotlarını minnetle andığı konuşmasını hatırlattı.
Sayın Başkan, Değerli Milletvekilleri 
Ne diyordu Başbakan:
"Savaş tarihinde hiçbir vakit bu kadar çok kişi, bu kadar az kişiye bu kadar şey borçlu olmamıştır."
Bu söz rahatlıkla Erzurum kongresini tertip eden 56 delege ve kahraman Erzurum halkı için de söylenebilir.
Erzurum Kongresinde etkin rol oynayan özellikle altı kişiyi ve emeği geçenleri saygıyla anıyorum. Bunlar:
1- M. Kemal 2- Ali Fuat   3- Refet                                                4- Rauf    5- Kazım   6- Hoca Raif 
Ve Mustafa Kemal’e destek veren, Cevat Dursunoğlu, Binbaşı Kazım Yurdalar, Mustafa Durak Sakarya  

Yüce Milletimizi ve Meclisimizi Saygı ile Selamlıyorum."